Dægur- og dekurmál í opinberum rekstri

Mér finnst stundum að stjórnmálamenn missi sig þegar kröfur eru gerðar til þess að ríkissjóður styðji mál sem mér finnast tengjast áhugamálum fólks og óþarfa dekri sem ekki á heima þar.

Ég mun nú væntanlega snerta tilfinningar þeirra sem líta á þessa hugleiðingu sem pólitíska vanhugsun en látum það vera. Þegar um er að ræða takmörkuð fjárráð í samfélagsneyslu þá ber að líta á það að þegar þú ráðstafar fjármagni í eitt mál nýtast þeir peningar ekki í annað. Svo einfalt er það.

Það eru flestir sammála um að kjör aldraðra, öryrkja og fatlaðra séu ekki viðunandi. Einnig má segja að of margir búi hér við fátæktarmörk heldur en ættu að þurfa þess. Fátækum er t.d. hægt að fækka með því að hækka persónuafslátt og veita fólki þannig meira í ráðstöfunarfé. Þá er ótalið allt það fé sem ætti frekar að verja í betri heilbrigðis- og heilsugæsluþjónustu í víðum skilningi.

Hér fyrir neðan eru mál sem ég tel eiga að hafa minni forgang en þau sem ég tel hér að ofan:

• Milljarða fjáraustur til kirkjunnar og annarra trúfélaga. Trúmál eiga að vera einkamál fólks og iðkuð án ríkisframfæris.
• Útbelgd utanríkisþjónusta. Skipun sendiherra og fjölgun sendiráða þegar hægt er að vinna flest nú orðið í gegnum síma, internet og fjarfundabúnað. Utanríkisþjónustan á að fara í gegnum verulega niðurskurð.
• Opinberir styrkir við Ríkisútvarpið.
• Sinfóníuhljómsveit á framfæri landsmanna.
  
• Styrkir og laun til listamanna. Listamenn sem hafa eitthvað eftirsóknarvert fram að færa lifa einfaldlega af list sinni eða hafa það bara sem áhugamál (eins og undirritaður).
• Niðurgreiðslur  og uppihald leikhúsa.
• Jarðgangnagerð þar sem kostnaður nemur allt að 6-8 milljónum á hvern einasta íbúa hins enda þeirra.
• Eftirlaun þingmanna, ráðherra og embættismanna. Sumir þeirra eru á tvöföldum launum vegna klúðurs við samningu eftirlaunafrumvarpsins. Sömu þingmenn halda því fram að ekki sé hægt að breyta þessu af tæknilegum ástæðum.
• Sjálftaka núverandi þingflokka á a.m.k. 1200 milljónum á einu kjörtímabili til að fjármagna eigin rekstur, aðallega kosningaauglýsingar.
• Sóun fjármuna við ofsóknir á hendur Baugsliðinu. Fari það mál illa má búast við að ríkissjóður þurfi að greiða ofursektir vegna rangra sakargifta og tjóns sem það hefur valdið.
• Milljarðasóun við byggingu tónlistarhúss.
• Milljarðasóun við byggingu "menningarhúsa" á landsbyggðinni sem engu þjóna.
• Núverandi  og fyrirhuguð sóun fjármuna vegna varnarmála og hernaðarbrölts úti í heimi.
• Fjármögnun margra ónauðsynlegra og óhóflegra ferðalaga ráðherra og þingmanna undir yfirskini "nauðsynlegra samskipta".

Þetta er ekki tæmandi listi og þætti mér ekki ónýtt að fá fleiri ábendingar um þessi mál. Því ég er eflaust að gleyma ótal óráðsíumálum sem sankast hafa til ríkisins í áranna ráð og þurfa að fara í gegnum endurskoðun sem ekki rúmast innan vébanda gömlu spilltu stjórnmálaflokkanna.

Athugasemdir

[Guðmundur Ragnar Björnsson, 6.3.2007 kl. 13:52]

Hér kemur þú með marga góða punkta Haukur. Að sjálfsögðu á ríkið ekki að eltast við gæluverkefni stjórnmálamanna eins og hundur við skottið á sér. Hinsvegar eru tvö atriði þarna sém mér fyndist þurfa frekari athugunar.

Jarðgangnagerð: Samgöngur á jafn strjálbýlu landi og Íslandi eru gríðarlega mikilvægar. Ef ekki á að enda með því að við hópumst öll á höfuðborgarsvæðið með tilheyrandi umferðarhnútum þá verður náttúrulega að koma á mannsæmandi samgöngum en að sjálfsögðu ekki án umhugsunar. Ég kem úr samfélagi sem er að öllu jöfnu vegasambandslaust 4-5 mánuði á ári við restina af landinu með tilheyrandi afleiðingum fyrir byggðina. Bættar samgöngur eru þjóðhagslega hagkvæmar og ættu því að vera forgangsmál.

Menningarhús á landsbyggðinni: Vil ekki alveg sópa þessari hugmynd af borðinu. Hinsvegar vil ég vita til hvers nákvæmlega á að nota þessi hús, hver á að reka þau osfrv. Menningarhús hljómar vel í eyrum en hverju á það að skila?

[Haukur Nikulásson, 6.3.2007 kl. 14:49]

Ég er sammála þér varðandi byggð í landinu. Það þarf hins vegar að þétta hana í stærri byggðakjarna svo hún verði viðunandi fyrir íbúana. Það gera allir kröfur til þess að þú hafir heilsugæslu, skóla og fleira. Það er bara svo óhagkvæmt að halda þessu úti á öllum með smástöðum á landinu eins og nú er gert.

Jarðgangnagerð vegna Siglufjarðar er svo dýr að það jaðrar við að bjóða mætti Siglfirðingum, hverjum og einum, 6-8 milljónir og bjóða þeim að byggja t.d. á Ólafsfirði eða Akureyri. Það hlýtur að mega spyrja þeirrar spurningar hversu miklar kröfur getur fólk á mjög afskektum stöðum gert til hinna um samgöngubætur.

Af því þú segist búa úti á landi langar mig að spyrja: Telur þú meiri þörf fyrir elli- og hjúkrunarheimili eða bættari heilsugæslu þar sem þú ert heldur en menningarhús?

Það sem fjármagn sem veitt er í menningarhús verður ekki sett í annað. Um það erum við örugglega sammála. 

[Guðmundur Ragnar Björnsson, 6.3.2007 kl. 19:53]

Ég er borinn og barnfæddur í Árneshrepp á Ströndum en er nú fluttur þaðan enda ekki margt að hverfa að þar fyrir fólk sem hefur aflað sér menntunar. Foreldrar mínir sem búa þar enn hafa ekki kvartað yfir heilsugæslumálum og þjónusta við aldraða er í þokkalegu lagi á Ströndum held ég. Hinsvegar hef ég ekki skilið hugmyndina um Menningarhús eða um hvað það á að snúast. Tel að fjármununum yrði betur varið í samgöngubætur svo að fólk geti átt meiri samgang og skapað sína eigin menningu. Held að fólki finnist ekki alltaf mikið til koma ef flytja á inn menninguna að sunnan.

[Haukur Nikulásson, 7.3.2007 kl. 07:36]

Það er ekkert vandamál að búa afskekt ef fólk þarf ekki heislugæslu og er enn í fullu fjöri. Þá gæti maður verið á Hornströndum þess vegna bara með fæði, klæði og húsaskjól. Vandamálin byrja þegar heilsan bilar og ellin kallar á umönnun. Þá þarf annaðhvort að fá þjónustuna á staðinn eða flytja í stærri byggðakjarna.

Ég er sammála þér að það megi vera góðar samgöngur. Spurningin er hins vegar hvort þær þurfi stundum að vera svona "æðislegar" eins og jarðgöng á milli allra fjarða og allra dala. Þegar ekki er hægt að réttlæta þetta vegna kostnaðar og fámennis má alveg staldra við í þeim málum.

Takk fyrir gott innlegg Guðmundur.

[Haukur Nikulásson, 7.3.2007 kl. 08:30]

Gleymdi því í upptalningunni hér að ofan að umsókn okkar í öryggisráð sameinuðu þjóðanna kostar einhver hundruð milljóna.

[Ólafur Als, 7.3.2007 kl. 09:56]

Sæll Haukur,

ég vil nú byrja á því að segja að þín verður saknað en að öðru leyti gangi þér vel med nýstofnað stjórnmálaafl. Gagnrýni þín á Sjálfstæðisflokkinn er athygliverð og er ég þér sammála í sumu en öðru ekki. Sé þessi gagnrýni sett í samband við listann þinn hér að ofan þá er það mín almenna skoðun að innan Sjálfstæðisflokksins megi finna þær raddir sem einna helst myndu vinna að framgangi hugmynda þinna. Reyndar hefur það verið gert í ýmsum þeim málaflokkum sem þú tæpir á, ss. í menningarmálum, en alla jafnan hefur slíkt verið gagnrýnt heiftarlega - af m.a. jafnaðarmönnum. Menn á borð við Pétur Blöndal, Birgi Ármannson og Sigurð Kára hafa staðið vagtina í sumum þessara málaflokka en alla jafna fengið dræmar undirtektir.

Ég fæ nú reyndar ekki séð hvernig núverandi eða verðandi stjórnvöld fá nokkru um það ráðið hvernig Baugsmálinu svo kallaða vindur fram og illa til fallið að gera að pólitísku þrætuepli þar sem hver samsæriskenningin rekur aðra. Mér finnst ekki mönnum sæmandi að bera uppi sögusagnir og samsæri á opinberum vettvangi sem hafa orðið til í hinum myrkari skúmaskotum mannlegs eðlis.

Hve miklu fé er veitt til þjóðkirkjunnar og annarra trúarfélaga þekki ég ekki en stendur kirkjuskatturinn ekki undir þessum framlögum? Ef svo er ekki má að einhverju leyti rekja það til þess tíma þegar hið opinbera yfirtók eignir kirkjunnar og núverandi fyrirkomulagi var komið á. Hér þarf því að fara yfir málið í heild sinni en um það hefur nú verið ritað og spjallað áður.

Aftur að upptalningu þinni: mætti ég e.t.v. bæta við eftirfarandi;

1. Leggja niður embætti forseta Íslands

2. Leggja niður ýmis ráð hins opinbera, s.s. tóbaks- og áfengisvarnarráð, umferðarráð o.s.frv.

3. Einföldun skattkerfisins, m.a. í tengslum vid almannatryggingarkerfið

4. Er Schengen ekki að kosta offjár án teljandi árangurs ?

5. Fækka þingmönnum og ráðuneytum

6. Setja fram markmið um minnkandi niðurgreiðslur til landbúnaðar samfara að opna frekar fyrir innflutning landbúnaðarafurða

7. Mengandi stóriðja greiði í auknum mæli fyrir gróðurvæðingu landsins

... hér mætti vitanlega halda áfram en megininntak allra þessara tillagna er í anda frjálshyggju, í stað forsjárhyggju, kryddað með almennri skynsemi. Jafnaðarmaður gæti aldrei stigið skrefið svo langt í frjálsræðisátt að hann legði niður forsjá í öllum þeim málaflokkum sem þú telur upp.

Ég hef áður vikið að því að einn helsti styrkur Sjálfstæðisflokksins hefur verið að frjálshyggjuarmurinn hefur alla jafna átt gott samstarf inn á miðjuna í flokknum og úr hefur orðið sambland af einstaklingshyggju og frjálslyndri, borgaralegri jafnaðarmennsku. Þetta, ásamt mörgum öflugum forystumönnum, hefur skilað flokknum forystuhlutverki í íslenskum stjórnmálum í meira en hálfa öld. Ljótt er ef flokkurinn hefur vikið af þessari braut á síðustu misserum. En hvað sem því líður muntu finna hjá mér og fjölmörgum öðrum Sjálfstæðismönnum stuðning við ýmsar hugmyndir þínar.

Enn og aftur gangi þér vel við að vinna þessum tillögum fylgi.

[Haukur Nikulásson, 7.3.2007 kl. 14:49]

Sæll Ólafur og takk fyrir fyrirhöfn þína við innleggið. Þetta næstum allt tillögur sem ég gæti tekið undir.

Ég er samt ekki tilbúinn að leggja niður embætti forsetans, enda er sú tillaga bara fýlumál út í persónu embættisins ættað frá Davíð Oddssyni. Þú ættir sjálfur að geta séð í gegnum það. Hins vegar má spyrja sig að því hvort embættið sé ekki á villigötum í óþarfa ferðalögum og öðru útgjalda- og athyglissýkisprjáli.

Þú mátt ekki líta svo á að með brottför minni úr Sjálfstæðisflokknum sé ég ósammála stefnu flokksins í stórum atriðum. Ég er hins vegar ósammála því hvernig forystan framkvæmir hana ekki og vinnur, nánast fyrir opnum tjöldum, fyrir einkavini, auðmenn og kvótakónga. Þeir vinna ekki fyrir venjulegt fólk lengur. 

Það að forysta flokksins (Björn Bjarnason, Geir Haarde, Sólveig Pétursdóttir og Gunnlaugur Claessen) skuli hafa misnotað vald sitt sem handhafar forsetavalds til að gera dæmdum sakamanni mögulegt að bjóða sig fram aftur sannfærði mig endanlega um að þeim er EKKI annt um að frambjóðendur flokksins séu FYRIRMYNDIR annarra manna. Þið sem eftir sitjið í flokknum ætlið að sætta ykkur við að siðblindir þjófar séu upphafnir strax á ný, ferskir úr grjótinu!

Ég þekki af eigin raun að vera fórnarlamb siðblindra þjófa og kæri mig ekki um þá inn á Alþingi sem ætti að hýsa helst afbrögð annarra manna og kvenna að siðvendni. Siðblinda hefur ekki verið læknuð svo vitað sé. 

[Ólafur Als, 7.3.2007 kl. 18:10]

Þrennt:

1) Skoðun mín á forsetaembættinu hefur ekkert með DO að gera - ég hef verið þessarar skoðunar mun lengur en sem nemur embættistíð núverandi forseta. Embættisverk ÓRG (sbr. lýsingu þína hér að framan) hafa einungis styrkt þá skoðun mína - en viðhorf mitt er þó aðallega prinsipp mál þar eð ég tel að íslenska lyðveldið hefði á sínum tíma átt að kasta af sér öllum leifum ("hlekkjum") konungsvaldsins. Það hefði verið saga til næsta bæjar.

2) Þó svo að ÁJ hafi ákveðið að bjóða sig fram (í óþökk minni og margra annarra, svo það komi nú fram) fæ ég ekki séð að handhafar forsetavalds hafi misnotað vald sitt - þeim var þetta heimilt skv. lögum. Enn fremur má leiða að því líkum að framboð ÁJ muni ekki styrkja Sjálfstæðisflokkinn, heldur miklu fremur skaða hann. Hér var því ekki um annarleg sjónarmið að ræða sem réttlæta fullyrðingu um misnotkun valds. Í raun er þetta dæmi um mild handtök yfirvaldsins sem mögulega hefði mátt beita fastar, eins og þú hefðir væntanlega kosið.

3) Hugur minn til forystu flokksins er annar en þinn enda tel ég mig hvorki merkilegri né veigaminni en auðmenn, kvótakóngar eða aðrir menn. Málatilbúnaður af þessu tagi er illa til þess fallinn að leiða okkur saman og verður svo að vera.

Að lokum vil ég bara ítreka að vonandi gefast tækifæri til þess að vinna að framgangi þeirra tillagna sem hér hafa séð dagsins ljós og leiddu til þessa spjalls.